BÖLÜM 5 MANEVRAYI ETKİLEYEN FAKTÖRLER, YANAŞMA VE AYRILMA-4

DÜMEN KOMUTLARI

Karadaki bir araçtan farklı olarak, tekne, dümen ve motor komutlarına geç cevap verir, özellikle manevra yapılırken bu duruma hazırlıklı olunması gerekir.
Dümen tutmayı bilmeden sefere çıkmak tehlikelidir.
Denizcilik dilinde dümen tutan kişiye (serdümen) denilir. Verilen komutlar aşağıdaki şekilde tanımlanır;
İskele / Sancak Alabanda: Dümenin basılabildiği kadar sancak veya iskeleye doğru basılmasıdır. Genellikle dümen en fazla 35 derece basılabilir.
İskele / Sancak komutu derecelendirilebilir. Dümenin söylenen açı kadar istenilen tarafa basılması kumandasıdır.Örneğin; ” İskele 10, Sancak 20”
Ortala: Dümenin teknenin pruva-pupa hattına getirilmesidir.
Karşıla: Gemi herhangi bir yöne dönerken dönüşünü durdurmak için dümenin basıldığı yönün aksi istikametinde uygun açı ile dümenin döndürülerek gemi dönüşünün durdurulmasını ifade eder.(Karşılama komutu için aksi istikamette basılacak uygun açı; geminin cinsi, yükü ve hava şartları dikkate alınarak belirlenir.)
Viya: Tekneyi o anda pruvasının bulunduğu rotada tutmak için verilen komuttur. Belli bir derece olarak ta verilebilir, mesela 257° de viya.
Viya Böyle: Tekne istenen rotaya geldiğinde bu rotada devam edilmesidir.
Kaç böyle?: Pruvanın kaç derecede olduğunu sormaktır.
Dümen tamam: Dümenin işi tamam denildiğinde dümen motorları kapatılır.
İleri Yol: Motorun ileri doğru çalıştırılmasıdır.
Tornistan: Motorun geri doğru çalıştırılmasıdır.
İleri yol ve tornistanda motora verilen "tam yol / ağır yol / pek ağır yol" komutları ile tekne sürati ayarlanabilir.
YANAŞMA (ABORDA)
Teknenin sabit bir yerde motor ve pervane yardımı olmadan kalmasını sağlamak için baş ve kıç taraflarından halatlar ile bağlanması gerekir.
Tekne halatları rıhtımlarda bulunan iskele babalarına veya anelelerine volta edilir.
Halatlar, rıhtımda bulunan baba ve anelelerin konumları dikkate alınarak, tekneyle uygun açı yapacak şekilde volta edilmelidir. (Bkz. Bağlama Tipleri)
Teknenin bağlandığı bölgede gel-git olup olmadığına dikkat edilmelidir. Gel¬git varsa, halatların boşları alınmalı veya halatlara boş konulmalıdır.
Halatlar kullanılmadığı zamanlarda roda edilerek her an kullanıma hazır tutulmalıdır.

AYRILMA (AVARA)
Tekneyi avara ederken dümen ve makine marifetiyle rıhtımdan teknenin açılması sağlanır.
Motor çalıştırıldıktan ve yeterince ısındıktan sonra, palamar halatları bağlı bulundukları baba veya anelelerden fora edilir, bir sonraki kullanım için hazır ve sarılmış olarak teknede emniyete alınarak muhafaza edilir.
Suda pervaneye dolanabilecek herhangi bir halat bulunmadığından ve halatların hepsinin tekne içine alındığından emin olunmalıdır.
Tekne avara edilirken, bölgenin neta olduğundan emin olunması ve hız limitlerine uyulması gerekmektedir.
Demirlemiş teknelerin, balıkçı teknelerinin ve yüzen insanların yakınlarından geçerken dikkatli olunmalı; emniyetli hız ve rota seçilmelidir.

<<Konunun önceki kısmı                                                                                          Konunun devamı>>

Sayfa 4/5