Temel Müzik İşaretleri-1

Solfej

 Notaları adlarıyla, sesleri ile ve süreleri ile okumaya solfej denir.
Notalar müzisyenler için Porte üzerine yazılarak okunurlar. Enstrüman çalanlar porte üzerindeki notalara bakarak enstrümanlarını çalarken, ses sanatçıları da gördükleri notaları seslendirirler. o nedenle bu seslerin adlarını bilmeli kulakla bu sesleri tanımalı, süreleri ile çalmalı veya söylemelidir.

Porte (Dizek)

Beş paralel çizgiden oluşan üzerine notalar yazılan şeklin adıdır. Notalar hem çizgi üzerine hem de aralarına konulurlar ayrıca dizeğin hem üzerine hemde altına yeni çizgiler konularak notalar Üzerlerine yazılabilir.

Dizek

Nota

sesleri temsil eden dizek üzerine konulan işaretlerdir.  Konuldukları yere göre seslerin adını, ve sesin kendisini temsil eder. şeklin biçimine(değerlerine) göre de o sesin süresini verir.

Nota ve değerleri

Bu işaretler notaların sürelerini gösterirken aynı zamanda dizek üzerinde iken dizek üzerinde bulunduğu yere göre o notanın sesini belirler.


Birlik Nota.

İkilik Nota


Dörtlük Nota 1 vuruşludur.

sekizlik nota 1/2 (yarım) vuruşludur

On altılık Nota 1/4 (çeyrek) vuruşludur

Otuz ikilik nota 1/8 vuruşludur Bir vuruşun sekizde biri kadar bir sürede okunur.

altmış dörtlük nota 1/16 vuruşludur.

Birlik nota: Nota değerlerinin (süresinin) en büyüğüdür. Daha büyük bir nota değeri(süresi) yoktur. Ancak nota değerleri birbirine eklenerek daha uzun süreli nota değerleri(süreleri) elde etmek mümkündür.

İkilik nota: Birlik nota değerinin yarısı kadar değerdedir(sürededir).
Dörtlük nota değeri: Birlik nota değerinin dörtte bir değerine (süresine eşittir). İkilik
 nota değerinin () süresinin yarı değerine (süresine) eşittir.
Sekizlik nota değeri: Birlik nota değerinin sekizde bir değerinde, ikilik nota değerinin dörtte bir değerinde, dörtlük nota değerinin yarı değerinde (süresinde) dir.
Onaltılık nota değeri: Birlik nota değerinin Onaltı da bir değerinde, İkilik nota değerinin sekizde bir değerinde, Dörtlük nota değerinin dörtte bir değerinde, sekizlik nota değerinin yarı değerinde (süresinde) dir.
Otuz iklik nota değeri: Birlik nota değerinin Otuziki de biri değerindedir. 
Altmışdört lük nota değeri: Birlik nota değerinin altmış dörtte bir değerindedir.

      NOT: Görüldüğü gibi nota değerleri adları Birlik nota değerinin kaçta kaçı değerinde olduğuna göre isimlendirilmektedir.

Vuruş


Notaların sürelerini belirlemek için Metronom denilen bir alet ile her vuruş bir  tık sesi ile yada  El ile yapılan işaretlerle vuruşlar belirlenir. 
        Bir vuruş olarak hangi nota değeri kabul edilecek ise o nota değeri bir vuruş olur. Örneğin Dörtlük nota bir vuruşta olacak ise. her dörtlük nota değeri bir vuruş içerisinde olacaktır. Bu dörtlük nota değerinin yarı değerindeki sekizlik notadan iki adeti bir vuruş süresi içerisinde, on altılık nota değerindeki notalardan ise dört tanesi bir vuruş süresi içerisinde olabilir. Fakat ikilik nota değeri (süresi) için, iki tane vuruş yapılır.  
   Ayak ile de Bir vuruş  ayağın yukarıdan aşağı inip tekrar yukarı çıkması süresi kadardır. 
   Ayağın yukarıdan aşağı inmesi yarım vuruş'a  karşılık gelirken aşağıdan yukarı çıkması da yarım vuruş kadardır dır. 
  Ayağın yukarıdan aşağı inerken ki tam orta yol süresi Çeyrek vuruş  olup orta yoldan aşağı inerken kalan süre de çeyrek vuruştur. Yani yukarıdan aşağı iniş ve tekrar yukarı çıkış süresi 4 eşit parçaya bölünmüş olup çeyrek vuruş kadardır.

Tempo(BPM)

Dakikada kaç adet vuruş yapılacağını gösteren birimdir BPM (Beat per minute=Dakikada vuruş) olarak adlandırılır. Birim vuruşun süresi ise nota değerleri ile gösterilir. Eğer dörtlük nota süresi bir vuruş olarak kabul edersek ve bir dakikada 60 vuruş olmasını istersek :  Dörtlük nota=60 bpm şeklinde yazarız. Metronom tık sesleri dakikada 60 adettir. Yani 60 adet dörtlük nota olabilir, 120 adet sekizlik nota yada, 240 adet on altılık nota bir dakika içerisinde çalınabilir. Dörtlük nota değerlerinden büyük olan ikilik notadan 30 adet yada birlik notadan 30 adet bir dakika içerisinde çalınabilir. Bir saniye dakikanın 60 da biri olduğundan her tık sesi bir saniyeye karşılık gelir. ve bir tık sesi süresi dörtlük nota süresidir. Peki sekizlik nota süresi ne kadar süre olur. Tabi ki bir tık sesinin süresinin yarı süresi kadardır.

Es (susku) karşılık 

Nota değerleri süresi kadar o nota çalınmaksızın susulan süreyi göstermek için kullanılan işaretlerdir. Bu işaretler dizek üzerinde gösterildiği şekilde konulur. Örneğin Birlik suskuda 4 vuruş kadar, veya dörtlük suskuda Bir vuruş kadar, yada sekizlik suskuda yarım vuruş kadar susulur söylenmez yada çalınmaz.

Anahtarlar

  • sol anahtarı
Dizeğin alt ikinci çizgisinden başlayıp çizilen şekildir, dizeğin alttan ikinci çizgisinin sol sesi olduğunu gösteren işarettir. Aşağıdaki şekilde dizeğin en solunda çizilir yada gösterilir.
  • Fa anahtarı

Dizeğin üst ikinci çizgisinden başlayıp çizilen şekildir, dizeğin üstten ikinci çizgisinin fa sesi olduğunu gösteren işarettir fakat bu Fa sesi bas seslerde kullanılan fa sesidir. Aşağıdaki şekilde dizeğin en solunda çizilir yada gösterilir.


Hem sol anahtarı hemde fa anahtarındaki tüm notalar aşağıda gösteriliyor. Dikkat ederseniz ABCDEFG harfleri en aşşağıdan yukarı doğru sürekli tekrarlanıyor. Biz ABCDEFG ses aralığına oktav diyeceğiz. Burada 3 kere bu harfler aşağıdan yukarı doğru tekrarlandığı için 3 oktav lık bir ses aralığı vardır. Yani Fa anahtarlı dizeğin en aşşağısından sol anahtar lı dizeğin en üst çizgisine kadar 3 oktavlık ses vardır. O nedenle fa anahtarlı dizekteki en üstten ikinci çizgisindeki fa sesi ile sol anahtarlı dizeğin alttan birinci ve ikinci çizgileri arasındaki fa sesi aynı değildir. alttaki ses yukarıdaki sese göre daha kalındır (bas sestir). Alfabatik sırayla gösterilen bu seslerin adları vardır.

A=LA     B=Sİ    C=DO   D=RE    E=Mİ    F=FA     G=SOL   sesleridir.



Ölçü

Bir müzik eserinin, dizek başında anahtardan sonra ölçü çizgisi ile başlayıp ve ölçü çizgisi ile  sonlanan, ölçü rakamı ile belirtilen süredeki eşit parçalara ayrılmasıdır. Ölçüler dizeğe dik konulan ölçü çizgisiyle birbirinden ayrılırlar ölçü iki ölçü çizgisi arasındadır, ard arda sıralanırlar.

Ölçü rakamı

Anahtardan sonra konulan alt ve üst rakamlardan oluşur. alttaki rakam bir ölçüdeki bir vuruşun nota değerini belirlerken, üstteki rakam bir ölçü içerisinde vuruştan kaç tane yapılacağını söyler. yukarıdaki şekildeki
       Örnek olarak 2/4 lük ölçü şu anlama gelir. Bir vuruş Dörtlük nota süre değerinde olacak (alttaki 4 rakamı bize Dörtlük nota süre değerindeki vuruşu söylüyor) ve bir ölçü içerisinde bu dörtlük nota süre değerli vuruştan 2 adet olacak (üstteki 2 rakamı da bir ölçü içerisindeki vuruş adedinin iki tane  söylüyor)
      Yukarıdaki şekilde örnek olsun diye koyduğum notalardan da görüldüğü gibi bir ölçü içerisinde iki adet dörtlük nota, dört adet sekizlik nota, sekiz adet onaltılık nota yada bir adet ikilik nota konmaktadır. ölçü içerisine birlik nota sığmamaktadır çünkü ölçü ancak iki adet dörtlük nota kadar sürededir ki bunu belirleyen ölçü sayısı dır. Fakat biz iki adet ölçü içerisine iki adet ikilik notayı birbirine bağlayarak çalabiliriz.

_________________________________________________________________________________
SOLFEJ(MÜZİK) ile ilgili DİĞER BAŞLIKLAR -Konuların üzerini TIKLA
_________________________________________________________________________________

Hiç yorum yok :

Yorum Gönder

Ne Düşündüğünüzü Yazın (Comment)

Kaydol: Kayıt Yorumları ( Atom )