DO DİZİSİ


Dizi: Birbirine komşu olan sekiz adet farklı sesin, hiçbiri atlanmadan art arda sıralanışına dizi denir.

ÇIKICI DİZİ: Kalın sesten başlayarak ince seslere doğru çıkan diziye denir.
İNİCİ DİZİ: İnce sesten başlayarak kalın seslere doğru giden dizidir.
NOT: Dizi hangi sesten başlıyorsa o sesin adını alır. Çıkıcı DO dizisi gibi.

DO DİZİSİ: Dizi do sesinden başladığı için DO dizisi denmektedir. DO dizisindeki sesler bizim öğrendiğimiz seslerdir. Yani bu sesler DO RE Mİ FA SOL LA Sİ DO sesleridir. Görüldüğü gibi burada sekiz adet farklı ses vardır. Bu farklı seslerde iki adet DO sesi bulunmaktadır. ilk DO sesi kalın ikinci DO sesi incedir.  DO dizisi sesleri piano üzerinde beyaz tuşlar ile çalınır.
Piyano üzerinde DO sesi ikili siyah grup tuşun hemen solundadır. Piyanoda Yukarıdaki resimdeki gibi 2 siyah tuştan sonra 3 adet siyah tuş gelmektedir. Bu ikili ve üçlü siyah tuşlu grupları, aşağısındaki beyaz tuşlarla beraber 1 oktavlık ses oluşturur. Toplam tuş sayısı 12 adettir. Bu gurup  piyanoda sürekli olarak tekrarlanmaktadır.  DO sesi her zaman ikili siyah tuş grubunun hemen sol önünde yer alır.
         Piyanonun sağına doğru (===>>)  gittikçe ses incelir, soluna doğru (<<===) gittikçe sesler kalınlaşır. DO  RE Mİ FA SOL LA Sİ beyaz tuşlarının arasındaki siyah tuşlarda birer sestir. Siyah tuşlu seslerle birlikte beyaz tuşlu sesler toplamı 12 adet ses etmektedir. 
OKTAV: Bir ses dizisi içerisindeki tüm seslerin toplam bir oktav eder, batı müziğinde bu seslerin toplamı 12 adettir. Yukarıdaki Piyano resiminde 7 tane 12 adet ses vardır o halde bu piyano 7 oktav'lıktır. 7x12=84 adet ses üretir. 

PERDE: sesler arasındaki ses aralıklarını ölçme birimi PERDE olarak adlandırılır.

YARIM PERDE: Batı müziğinde kullanılan en küçük ses aralığına YARIM PERDE denir. Bir oktav içerisinde 12 ses olduğundan, Bu 12 sesten birbirine bitişik iki ses aralığı YARIM PERDE olur. Örnek olarak Mİ sesi ile FA sesi arası Yarım Perdedir Yada Sİ ile DO sesi arası gene yarım perdedir.

TAM PERDE: İki yarım perde Tam perde Eder. Örneğin DO ile RE arasında iki adet yarım perde vardır. Çünkü DO sesine yakın ilk ses DO dan sonra gelen siyah tuşlu sestir Bu siyah tuşlu ses ile DO sesi arasında YARIM PERDE vardır. Siyah tuşlu sesten sonra da ilk gelen ses RE sesidir, Bu siyah tuşlu ses ile RE sesi arasında da YARIM PERDE vardır. O halde iki yarım perde TAM PERDE ettiğine göre DO ile RE sesi arası TAM PERDEDİR.
NOT: EN üstteki resimde Notalar arasındaki perdeleri gösterdim inceleyiniz. Perde olayını piyano tuşları üzerinde en kolay anlatabileceğim için piyano resmini çizdim.

DO DİZİSİ : Do dizisindeki perdeler aşağıdaki gibi sıralanmaktadır.
DERECE I II
III
IV
V
VI
VII
VIII
TON DO
RE
Mİ
FA
SOL
LA
Sİ
DO
ARALIK
TAM
TAM
YARIM
TAM
TAM
TAM
YARIM
Yürüyücü=Y Durucu=D D
Y
D
Y
D
Y
Y
D

Yani Do dizisi 2 Tam, 1 yarım, 3 Tam, 1 Yarım perdeden oluşmaktadır.
TAM PERDELER: do-re, re-mi, fa-sol, sol-la, la-si  sesleri arasındadır. çünkü aralarında yarım seslik bir siyah tuş vardır.
YARIM PERDELER: mi-fa, si-do sesleri arasındadır. çünkü aralarında başka ses yoktur.
KROMATİK DİZİ: Bütün seslerin arası YARIM sestir. yani bu dizide siyad tuş sesleri de vardır.
DO MAJÖR DİZİ: Do dizisine Do majör dizi de denmektedir. 2 tam, 1 yarım, 3 tam, 1 yarım sesten oluşur ve dizi Do notası ile başlar.
         Piyano da her ikili siyah tuş grubunun solundaki ses DO sesidir. piyanodaki oktav sayısı kadar DO dizisi vardır.

ORTA DO SESİ: Sol anahtarlı dizeğin en altındaki DO sesidir. Piyanoda tam ortadaki do sesidir.
                
          DO majör dizisindeki tüm sesler, Dizinin temel sesi olan Do ekseni etrafında toplanır. Bu sesler bulundukları dereceye göre Durucu yada Yürüyücü özellik taşır. Müzikal etki bakımından Yürüyücü sesler Durucu seslere gitme eğilimi taşır. I ve III cü derecelerdeki seslerin(DO ve Mİ) Duruculuk etkileri daha belirgindir. V ci derece Duruculuk etkisi bakımından en zayıf olandır. Majör dizideki sensible (yeden ) olarak adlandırılır. Eksen sese gitmek isteyen Yürüyücülük özelliği taşır. tonal duygunun oluşmasında oldukça etkili bir işlev üstlenir. 
Yürüyücü sesler = Y
Durucu Sesler = D
II ci ses —► I yada III cü ses e gider.
IV cü ses —► III yada V ci ses e gider
VI cı ses —► V ci ses e gider
VII ci ses —► VIII ci sesa e gider.

NOT: Dizinin II ci derecesi genellikle I ci derece, nadiren III cü dereceye, IV cü derece ise genellikle III cü dereceye nadiren V ci dereveye gider.




__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Hiç yorum yok :

Yorum Gönder

Ne Düşündüğünüzü Yazın (Comment)

Kaydol: Kayıt Yorumları ( Atom )