Ölçüler, Deyim ve Uzatma Bağları

NOTA BİRİMİ: Birim vuruşun hangi nota değerine göre yapılacağını belirtir ve diğer notalarında bu nota birimine göre ölçümlenir.
        örneğin 2/4 lük bir ölçüde, nota birimi 4 lük notadır. her dörtlük nota bir vuruş uzunluğundadır ve bir ölçü içerisinde en fazla 2 adet dörtlük nota mevcuttur. Öteki nota biçimleri dörtlük notaya göre oranlanarak ölçü içerisine yazılır.

        2/2 lik bir ölçüde nota birimi, İkilik notadır. her ikilik nota bir vuruş uzunluğundadır ve bir ölçü içerisinde en fazla 1 adet ikilik nota mevcuttur. Öteki nota biçimleri ikilik notaya göre oranlanarak ölçü içerisine yazılır.

          6/8 lik bir ölçüde nota birimi, noktalı dörtlük notadır. her noktalı dörtlük nota bir vuruş uzunluğundadır ve bir ölçü içerisinde en fazla 2 adet noktalı dörtlük nota mevcuttur. Öteki nota biçimleri noktalı dörtlük notaya göre oranlanarak ölçü içerisine yazılır.



UZATMA NOKTASI: Her notadan sonra konulan noktaya uzatma noktası denir. o nota nın yarı değeri kadar bir süreyi o nota değerine ekler. uzatma bağı yerine de kullanılabilir, o notanın kolay okunmasını sağlar. Örneğin dörtlük nota sonrasında nokta konulduğunda o noktalı dörtlük nota 3 adet sekizlik nota süresine eşit olur.
İKİ UZATMA NOKTASI:Notanın sağına konan ilk nokta nota süresinin yarı değerinde iken ikinci nokta: nota süresinin dörtte biri süresi kadar sürededir. böyle ce iki noktalı nota süresi nota değerinin 3/4 süresi kadar dota süresini arttırır. örneğin sağına iki nokta konulan dörtlük nota süresi 7 adet on altılık nota süresine eşit olur.
NOKTALI İKİLİK: sağına nokta konulan ikilik notaya denir. ikilik notaya bir dörtlük nota süresi kadar daha süre eklenmiş olur

BÖLÜT: Bir nota biriminin bölünebileceği ilk tartım öğelerinden her birine denir.

İKİŞERLİ BİRİM: İki bölüte ayrılabilen nota birimidir. örneğin 4 lük nota biriminin ilk bölünebileceği tartım nota değeri sekizlik notadır ki iki adet sekizlik nota değerine ayrılabilir. O halde 4 lük nota değeri ikişerli birimdir.
ÜÇERLİ BİRİM:  Üç bölüte ayrılabilen nota birimidir. örneğin noktalı dörtlük lük nota biriminin ilk bölünebileceği tartım nota değeri sekizlik notadır ki üç adet sekizlik nota değerine ayrılabilir. O halde Noktalı dörtlük nota değeri üçerli birimdir.

ÖLÇÜLER VE ÖZELLİKLLERİ

ÖLÇÜ : Birden çok nota biriminden ölçme kümesine denir.

Ölçüler 2 birimli, 3 birimli, 4 birimli olabilir.

Ölçüyü oluşturan nota birimi, ya ikişerli yada üçerli olur.

ikişerli+üçerli birimlerden oluşan ölçüler de vardır.

•       İKİŞERLİ ÖLÇÜ: ikişerli birimlerden oluşan ölçüye denilir. İki dörtlük, üç dörtlük, dört dörtlük ölçüler, nota birimleri ikişerli olduklarından ikişerli ölçülerdir. 2/4 lük ölçüde nota birimi 4 lük nota değeri idi ve iki bölüte ayrılabiliyordu. bir ölçü içerisinde iki adet 4 lük nota değeri olduğundan ve  her ikiside iki bölüte ayrılabildiğinden ikişerli ölçüdür.

      İkişerli ölçülerin ölçü göstergesindeki rakamlardan üstteki sayı bir ölçüde kaç nota birimi olduğunu, Alttaki sayı ise nota biriminin kaçlık nota olduğunu gösterir.


İKİ DÖRTLÜK ÖLÇÜ 2/4: Nota birimi Dörtlük notadır. Bir ölçüde iki adet nota birimi vardır. Bu nota birimi ikişerli birimdir. İki dörtlük ölçü 2 birimli ikişerli ölçü denir. İki dörtlük ölçü 2/4 şeklinde gösterilir. İ

DÖRT DÖRTLÜK ÖLÇÜ 4/4:  Nota birimi Dörtlük tür. ikişerli birimdir, ve bir ölçü içerisinde dört adet ikişerli birim vardır o halde dört dörtlük ölçü dört birimli ikişerli bir ölçü olur.
         Aşağıdaki örnekte Dört Dörtlük ölçü sayısına göre, Dörtlük notalardan bir ölçüde Dört adet, ikilik notalar bir ölçü içerisinde İki adet, Birlik nota bir ölçü içerisinde Bir adet ve Sekizlik nota bir ölçü içerisinde Sekiz adet olabilir.
     

Metronom tiktak sesleri ne dikkat edin. bir ölçü içerisinde, nota birimi 4 lük olduğu ve bir ölçüde 4 adet 4 lük nota birimi olduğu için bir ölçü içerisinde vuruşları temsil eden 4 adet tik tak sesi vardır. Ölçü başlarken ilk önce ince tik sesi sonraki diğer üçü ise tak sesi dir.

ÜÇ DÖRTLÜK ÖLÇÜ 3/4:. Nota birimi Dörtlük tür, ikişerli birimdir, ve bir ölçü içerisinde üç adet ikişerli birim vardır o halde üç dörtlük ölçü üç birimli ikişerli bir ölçü olur.

• ÜÇERLİ ÖLÇÜ: Üçerli birimlerden oluşan ölçüye denilir. 6/8 lük ölçüde nota birimi Noktalı dörtlük idi ve noktalı dörtlük üç bölüte ayrılabiliyordu. 6/8 lik ölçü içerisinde iki adet nota birimi (noktalı dört'lük nota değeri) olduğundan ve  her ikiside üç bölüte ayrılabildiğinden üçerli ölçüdür.

      6/8 (altı sekizlik) iki birimli, 9/8(dokuz sekizlik) üç birimli, 12/8(oniki sekizlik) dört birimli, üçerli ölçülerdir.

          Üçerli ölçülerin ölçü göstergesinde: üstteki sayı, bir ölçüde kaç tane bölüt bulunduğunu, alttaki sayı ise bu bölütün kaçlık nota olduğunu gösterir.

• AKSAK ÖLÇÜ: İkişerli ve Üçerli birimlerden oluşan ölçüye denilir. 5/8 (Beş sekiz) lik ölçü iki birimli. 7/8 (Yedi sekizlik) üç birimli. 9/8(Dokuz sekizlik)de 4 birimli aksak ölçülerdir. Aksak ölçü, bir ölçü içerisindeki bölüt sayısına ve bölüt notanın adına göre adlandırılır.

          :Aksak ölçülerin ölçü göstergesinde: üstteki sayı, bir ölçüde kaç tane bölüt bulunduğunu, alttaki sayı ise bu bölütün kaçlık nota olduğunu gösterir.

ÖLÇÜ VURUŞLARI: Nota birimi bize bir ölçüdeki vuruşların hangi nota değerine göre yapılacağını söyler. Ölçü rakamı ise alt ve üst sayılardan oluşur. alttaki sayı  nota değerini ve üstteki sayı ise bir ölçüde alttaki nota değerinden kaçtane olacağını söyler.  Örneğin 2/4 ölçüde Nota birimi 4 lük tür ve ölçü rakamındaki (yukarıdaki sayı=2 Alttaki sayı=4) ise bize ölçü içerisinde dörtlük notadan iki tane olacağını söyler. Nota birimi 4 lük olduğuna göre, bir vuruş dörtlük nota birimidir ve bir ölçü içerisinde iki adet vuruş yapılacaktır.


El ile vuruşlar şöyle gösterilir: El haraketi her bir vuruşu iki bölüte ayırır. Örneğin
4/4 lük ölçüde ölçü vuruşları: Dört vuruşludur. her bir vuruş iki bölüte ayrılarak el aşağı ve yukarı kalkar. Elin aşağı ve yukarı kalkışı bir vuruştur ve iki bölüte ayrılmıştır. Dört adet vuruş el ile şöyle yapılır:
1:aşağı yukarı2: sola yukarı3:sağa yukarı4: sola yukarı

3/4 lük ölçüde ölçü vuruşları: Üç vuruşludur. her bir vuruş iki bölüte ayrılarak el aşağı ve yukarı kalkar. Elin aşağı ve yukarı kalkışı bir vuruştur ve iki bölüte ayrılmıştır. Vuruşlar ve bölütler el ile şöyle gösterilir.
1: Aşağı yukarı, 2: Sağa yukarı, 3: Sola yukarı

6/8 lik ölçüde ölçü vuruşları:İki vuruşludur. her bir vuruş üç bölüte ayrılarak, Vuruşlar ve bölütler el ile şöyle  gösterilir. Her bölütte birtane sekizlik nota okunur. Üç bölütte üç adet sekizlik nota , bir adet vuruş eder. El hareketi şöyledir. 1: aşağı, yukarı, yukarı. 2: sola, yukarı, yukarı.

         Yukarıdaki örneklerden görüleceği gibi;

           İki vuruşlu ölçüler ister iki bölütlü ister üç bölütlü isterse karma bölütlü olsun el hareketi 6/8 lik ölçü vuruşlarında olduğu gibi olacak fakat vuruşlardaki bölüt sayısı değişecektir.

           Üç vuruşlu ölçüler ister iki bölütlü ister üç bölütlü isterse karma bölütlü olsun el hareketi 3/4 lik ölçü vuruşlarında olduğu gibi olacak fakat vuruşlardaki bölüt sayısı değişecektir. 

          Dört vuruşlu ölçüler ister iki bölütlü ister üç bölütlü isterse karma bölütlü olsun el hareketi 4/4 lük ölçü vuruşlarında olduğu gibi olacak fakat vuruşlardaki bölüt sayısı değişecektir. 

DEYİM BAĞI VE UZATMA BAĞI

DEYİM BAĞI: Notaların birbirine bağlanarak (ulanarak) söylenmesi yada çalınması istendiğinde kullanılan işarettir. Bu işaret notaların kuyruk kısmına değilde genellikle baş kısmına konulur. Piyanoda el kaldırılmadan, üflemeli çalgılarda dil vurulmadan, yaylı çalgılarda ise yay değiştirilmeden çalınır.

UZATMA BAĞI: Sesleri ve adları aynı olan notalara konulan uzatma bağıdır. uzatma bağı ile bağlı iki notadan ikinci nota tekrar çalınmaz ikinci notanın süresi birinci notanın süresine eklenir.
            Aşağıdaki örnekte uzatma bağı DO notasına ve ölçünün bitiminden sonraki yeni bir ölçü içindeki İkilik DO notasına bağlanmıştır ve ikinci DO notası çalınmamaktadır. Dörtlük Mİ notasıda İkilik Mİ notasına uzatma bağı ile bağlanmış ve ikinci ikilik nota tekrar çalınmamaktadır.
         Metronom tiktak sesleri ne dikkat edin. bir ölçü içerisinde nota birimi 4 lük olduğu ve bir ölçüde 3 adet 4 lük nota birimi olduğu için bir ölçüde vuruşları temsil eden 3 adet tik tak sesi vardır. Ölçü başlarken ilk önce ince tik sesi sonraki diğer ikisi ise tak sesi dir.

ÖLÇÜ ÇİZELGESİ

BİRİM SAYISINA GÖRE ÜÇ ÇEŞİT ÖLÇÜ VARDIR. 

1: İki birimli ölçüler 2: Üç birimli ölçüler. 3: Dört birimli ölçüler.

NOT:Aksak ölçülerde ikişerli ve üçerli birimler yer değiştirebilir. Aşağıdaki ölçülerden başka ölçüler de vardır.