BÖLÜM 7 SEYİR ARAÇLARI-3

Pusulalar

Dünya tarihinde çok önemli bir yeri olan pusula, denizciliğin ilk yıllarından beri kullanılan en önemli seyir yardımcılarından biridir. İki tür pusula vardır;

a- Mıknatıslı Pusula (Manyetik Pusula) :herhangi bir besleme sistemine gereksinim duyulmadan çalışabilirler.

b- Cayro Pusula: elektrik besleme sistemi ile çalışır. Gerçek kuzeyi gösterir =0 derece dedir

Mıknatıslı Pusula (Manyetik Pusula)
Serbest mıknatıs çubuğunun dünyanın manyetik kutuplarına yönelme özelliğinden yararlanılarak yapılmış pusulalardır. İki türlüdürler,

Mıknatıslı Pusula

a- Sıvılı pusula (mıknatıs çubuğu sıvı içinde serbesttir)
b- Kuru pusula (mıknatıs çubuk bir pim üzerinde döner)
Manyetik pusula teknenin metal akşamından ve bölgenin manyetik alanından etkilenerek manyetik kutup yönünden bir miktar sapar. Teknenin metal akşamının ve diğer cihazlarının sebep olduğu sapmaya arızi sapma (Deviation) denir. Bulunduğu bölgenin manyetik alanının sebep olduğu sapmaya ise coğrafi sapma (Variation) denir. Her bölgeye ait coğrafi sapma değeri aynı bölgeye ait harita üzerindeki pusula gülü üzerinde gösterilmiştir.

Gemiye ait arızi sapma ise ayrıca hesap edilir. Pusula gülü üzerinde manyetik pusla ibresini gösteren şekil üzerinde coğrafi sapma değişimi, birkaç şekilde gösterilir.
Coğrafi Sapma
Bir bölgede arızi sapma yok iken ,coğrafi sapma değeri (Variation) “Doğu” (East) yada "Batı” (West) ise, manyetik pusula, verilen değer kadar hakiki doğu  yada batı derecesini “000°” olarak görecektir.
Arızi Sapma

Arızi Sapma

Geminin kendi akşamının oluşturduğu manyetik alan etkisi olan Arızi sapma, manyetik pusulayı coğrafi sapma gibi etkiler. Arızi ve coğrafi sapmalar aynı yönde iseler toplanırlar. Farklı yönlerde iseler büyük olandan küçük olan çıkarılır, kalan büyük olanın yönünde olmak üzere pusulaya etki eder.
Soru: Manyetik pusulaya göre 240° rotasına gitmekteyiz. Bu rotada teknenin arızi sapma değeri 0 dır. Bölgede Var.4° W West(Batı) dır. Hakiki rotamız kaç derecedir? Cevap: 240° - 4° = 236°
NOT:  ° (Derece) anlamındadır.








Coğrafi ve Arızi Sapma Düzeltmesi
Coğrafi sapma ve arızi sapmanın ne olduğu bir önceki bölümde anlatılmıştı. Burada sadece düzeltmelerin nasıl yapıldığını göstereceğiz.
Pusula Kuzeyinden (C), Hakiki Kuzeye (T) hesap yapılırken Variation ve Deviation değerleri East ise toplanır, West ise çıkartılır.
Hakiki Kuzeyden (T), Pusula Kuzeyine (C) hesap yapılırken Variation ve Deviation değerleri West ise toplanır, East ise çıkartılır.
Bu tabloda;
C - Pusula kuzeyi D - Deviation M - Manyetik Kuzeyi V - Variation T - Hakiki Kuzeyi simgeler

TN: True North, Hakiki Kuzey.
MN: Magnetic North, Manyetik Kuzey.
CN: Compass North, Pusula Kuzeyi.
TH: True Heading, Hakiki Rota.
MH: Magnetic heading, Manyetik Rota.
CH: Compass Heading, Pusula Rotası.








<<Konunun önceki kısmı                                                                                      Konunun devamı>>

Sayfa 3/4