Türk müziğinde diğer dörtlü ve beşliler

Türk müziğinin esasını ÇEŞNİ olarak adlandırdığımız dörtlü ve beşliler meydana getirir. Sağlam bir çeşni oluşturmak için en az dört ses gereklidir. Aşağıda gösterilen Dörtlü ve Beşliler Tam olmayıp basit makamlarda kullanılmazlar. bilindiği gibi  Tam dörtlü 22 koma dır.  Tam beşli 31 koma dır.

DİZİ MEYDANA GETİREN DİĞER DÖRTLÜLER ve BEŞLİLER

       Dört ses ve üç aralıktan oluşan DÖRTLÜ, Beş ses  ve dört  aralıktan oluşan BEŞLİ  aralıklar  şimdi bu  dörtlü ve beşli çeşnilerin çeşitlerini görelim.

         SABA DÖRTLÜSÜ:

Kendi yeri DÜGAH (LA) perdesidir. Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında K S S, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir. S S K dir. EKSİK DÖRTLÜDÜR 18 KOMADIR.

      SEGAH DÖRTLÜSÜ VE BEŞLİSİ:

Kendi yeri SEGAH (Sİ de 1 koma pest) perdesidir. Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında dörtlü de  S T K, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir. K T S dir. TAM DÖRTLÜDÜR 22 KOMADIR.
      Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında beşli de  S T K T, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir.  T K T S dir. TAM BEŞLİDİR 31 KOMADIR.
      Bu çeşni tam dörtlü ve tam beşlilerde gösterilmemiştir çünki Basit makamlarda kullanılmaz.

MÜSTEAR DÖRTLÜSÜ VE BEŞLİSİ:

Kendi yeri SEGAH (Sİ de 1 koma pest) perdesidir. Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında dörtlü de  T S K, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir. K S T dir. TAM DÖRTLÜDÜR 22 KOMADIR.
      Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında beşli de   T S K T, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir.  T K S T dir. TAM BEŞLİDİR 31 KOMADIR.
      Bu çeşni tam dörtlü ve tam beşlilerde gösterilmemiştir çünki Basit makamlarda kullanılmaz.

HÜZZAM BEŞLİSİ:

Kendi yeri SEGAH (Sİ de 1 koma pest) perdesidir. Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında S  T S A, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir. A S T S dir. DÖRTLÜSÜ 19 KOMADIR. Eksik dörtlü. BEŞLİSİ TAMDIR
      Bu çeşni tam dörtlü ve tam beşlilerde gösterilmemiştir çünki Basit makamlarda kullanılmaz.

NİKRİZ BEŞLİSİ:

Kendi yeri RAST (SOL) perdesidir. Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında T S A S, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir. A S T S dir. DÖRTLÜSÜ 26 KOMADIR. ARTIK dörtlü.  fakat beşlisi dörtlünün tiz tarafına konmayıp baş tarafına konmuştur. Bu nedenle de BEŞLİSİ TAMDIR DİYEMEYİZ
      Bu çeşni tam dörtlü ve tam beşlilerde gösterilmemiştir çünki Basit makamlarda kullanılmaz.

FERAHNAK BEŞLİSİ:

Kendi yeri IRAK (FA DİYEZ) perdesidir. Aralıklar Pestten tize doğru sıralandığında S T T K, Tizden pese doğru ise bu sıranın tam tersidir. K T T S dir. DÖRTLÜSÜ 23 KOMADIR. ARTIK dörtlü.  fakat beşlisi dörtlünün tiz tarafına TANİNİ olarak eklenmemiş olduğundan (K olarak (Büyük mücennep) eklenmiş). Bu nedenle de BEŞLİSİ TAMDIR DİYEMEYİZ
      Bu çeşni tam dörtlü ve tam beşlilerde gösterilmemiştir çünki Basit makamlarda kullanılmaz.

______________________________________________________________________________

• TÜRK SANAT MÜZİĞİNDE NOTA ADLARI

• Türk müziğinde notalar arasındaki aralık ve arızalar

• Dizi oluşturan Özel Tam Dörtlüler

• TM de dizi oluşturan özel TAM BEŞLİLER

• Türk müziğinde diğer dörtlü ve beşliler

• Batı müziği Türk müziği dönüşümü
• TSM: USULLER
• TSM BASİT MAKAMLAR