AKOR

Ses sayısı En az üç tane olan, Belirli bir dizi sistemine uyumluluk gösteren, ve kuramsal kurallara uyan (tonal müzikte üçlü aralık iken makamsal müzikte dörtlü aralık), bazen uyumlu sesler (kulakta rahatsızlık etkisi yaratmayan) bazen yarı uyumlu (Kulakta hafif huzursuzluk ve gerilim yaratan ) bazen de Uyumsuz seslerden oluşan (Kulakta tam gerginlik oluşturan) seslerden oluşur.
        Biz Tonal müzikteki üçlü aralıklardan oluşan işitsel olarak uyumlu ve uyumsuz üç sesli akorları inceleyeceğiz.
       Tonal müzikte akorlar Majör ve Minör Dizilerin derecelerinin üzerine üçlüler eklenerek elde edilir. Yani ait oldukları dizinin notalarıdırlar.  En az üç sesin, üçlüler (K3 veya B3) oluşturarak birbirinin üzerine eklenmesi üç şekilde olur.


1-Birbirinin üzerine dikey ekleme. AKOR

2-Melodik Yatay ve sıralı ekleme,  ARPEJ

3-Melodik ancak sıra gözetmeksizin. KIRIK AKOR

         

Büyük üçlü B3 ve Küçük üçlüyü K3 yerleştirmek 4 şekilde olur. Bu oluşum akorun niteliğini gösterir.
     B3 üzerine K3 lü koymak o akoru Majör (M) yapar. 
     K3 üzerine B3 lü koymak o akoru minör (m) yapar. 
     K3 üzerine K3 lü koymak o akoru Eksik Beşli (-5)(Dim) yapar.
     B3 üzerine  B3 lü koymak o akoru Artık Beşli (+5)(Aug) yapar.

Majör (M)	minör (m)	Eksik Beşli (-5)(Dim)	Artık Beşli (+5)(Aug)
B3 üzerine K3	K3 üzerine B3	K3 üzerine K3	B3 üzerine  B3

Akorun Niteliklerinin yanı sıra Akorun ismi gereklidir. Akor ismini, oluşan akor üçlüsünün en pes'indeki sesten alır. Önce akorun adı sonra niteliği söylenir. örneğin DO majör akorunda en pes ses DO üzerine büyük üçlü koyarsak ki buna üçlüsü denir. Mi dir. Bu üçlünün üzerine bir K3 koyduğumuzda bu ses sol dur. bu ses do sesine göre 5li dir. akorun Beşlisi denir.

            Akorlar dizek üzerinde gösterileceği gibi semboller le de gösterilir. Sembol kullanımında önce akoru oluşturan notanın adı, sonra sembolü yazılır. Aşağıda örnek akor adları ve sembolleri gösterilmiştir. Akor adlarında DO=C,  RE=D,  Mİ=E,   FA=F,   SOL=G,    LA=A,   Sİ=B   Simgeleriyle gösterilir.

AKOR ADI	SEMBOLLERİ
Do Majör	Cdur	CM	C
Do Minör	Cmoll	C-	Cm
Do Eksik Beşli	Cdim	C*	C-5
Do Artık Beşli	C aug	C'	C+5
Do# Majör	C#dur	C#M	C#
Reb Minör	Dbmoll	Db-	Dbm

Yukarıdaki örnek akorları dizek üzerinde gösterecek olursak.

Akorun Adını aldığı Ses e Temel ses denir. Akorlar Temel ses üzerine kurulur, Temel sesin üzerindeki ilk ses Üçlüdür, Temel sesin üzerindeki ikinci ses Temel sese göre Beşli dir. Majör Minör Tonlar da tam Beşli T5, Eksik Beşli Akorlarda Eksik beşli, Artık Beşli akorda da Artık Beşlidir.

Akorlar Dizilerin seslerinden oluştuğuna göre, bu akorlar o dizilerin nerelerinde bulunur Bunları Görelim.

Majör Akorlar. B3 üzerine K3 Majör Dizilerin I  IV ve V ci sesleri üzerine kurulur. Yada o majör dizinin ilgili Doğal Minör Dizisinin III VI ve VII ci sesleri üzerine kurulur.

Minör Akorlar. K3 üzerine B3 Majör Dizilerin II  III ve VI ci derece sesleri üzerine kurulur. Yada o majör dizinin ilgili Doğal Minör Dizisinin I  IV ve V ci sesleri üzerine kurulur.

NOT: Görüldüğü gibi Majör dizilerde I IV V dereceleri dışında Majör Akor Kurulamaz çünkü Kurulmaya kalkarsa Akor dışı ses eklemek gerekir bu da istenmez. Aynı şekilde Majör dizilerde
II  III  VI dereceleri dışında Minör Akor Kurulamaz. çünkü Kurulmaya kalkarsa Akor dışı ses eklemek gerekir bu da istenmez.

Majör dizilerde I  IV  V ci dereceler Majör Akor.
Minör dizilerde I  IV  V ci derecelerin Minör akor olduğunu görüyoruz.

 Buradan çıkan sonuç Majör ve doğal minör Dizilerde I IV ve V ci derece;  Majör dizilerde majör akor, doğal minör dizilerde minör akordur.
     Bir Başka görülen özellik, sadece I  IV  ve V ci derece akorlar kullanılarak, dizinin tüm sesleri bu akorlarla kapsanabilir. O nedenle Majör ve Minör dizilerde I  IV  ve V ci derece akorları çok önemlidir.  Majör diziler de I IV V majör akor olurken,  Minör Dizilerde I IV ve V ci derece ses Minör Akor olmakta dır. Ve Dizinin Minör Majör özelliğini vermektedir.

Eksik Beşli Akorlar. K3 üzerine K3 Tonal müzikte uyumsuz olduğundan pek kullanılmaz.
             Majör Dizilerin VII ci derece sesleri üzerine kurulur. Yada o majör dizinin ilgili Doğal Minör Dizisinin II ci derece sesi üzerine kurulur.
            Armonik Minörde II VII derece üzerindedir.
            Melodik minörde VI ve VII ci derece sesleri üzerindedir.

Artık Beşli Akorlar. B3 üzerine  B3 Tonal müzikte uyumsuz olduğundan pek kullanılmaz.
             Majör Dizilerde Kurulamaz.
            Armonik Minörde III derece üzerindedir.
            Melodik minörde III derece üzerindedir.