GİTARDA FLAJÖLE TEKNİĞİ

      Flajöle dilimize Fransızca’dan (flageolet) girmiştir. Titreşim yoluyla ses veren tüm çalgılarda temel sesleri oluşturan titreşimler sırasında, kulağa hafif gelen, ancak dikkatle dinlenildiğinde işitilen kısmi doğuşkanlara “doğal flajöle” ya da “doğal armonik” denir. Bir başka deyişle flajöle; asıl ses yerine o sesin doğuşkanlarının duyulmasını sağlayan bir tekniktir.  

       Doğal flajöle gitarda sırasıyla III, IV, V, VII, IX, XII, XVI ve XIX. perdelerde elde edilmektedir. Bu teknikte sol el parmağı perdeye basmaz; perdenin tam üstüne gelerek tele hafifçe dokunur, tam bu pozisyondayken sağ el teli çeker. Parmağa çarparak oluşan tını o telin doğuşkanıdır (armoniğidir). Gitar müziği yazısında flajöle harm., h., arm., o. gibi kısaltmalarla gösterilir. Ayrıca tınlayan ses köşeli notalarla porte üzerinde gösterilir: 

         Flajöle sesler III. ve IV. perde dışında diğer perdelerde tam perde üstünde elde edilirken III. ve IV. perdelerde biraz farklıdır. Flajölelerin net duyulduğu yerler aşağıda gitar klavyesinin krokisinde belirtilmiştir:

 Gitarda Yapay Flajöle Tekniği 

      Hatırlayacağınız gibi flajöle, “Titreşim yoluyla ses veren tüm çalgılarda temel sesleri oluşturan titreşimler sırasında, kulağa hafif gelen, ancak dikkatle dinlenildiğinde işitilen kısmi doğuşkanlara” denir. Flajölenin, asıl ses yerine o sesin doğuşkanlarının duyulmasını sağlayan bir teknik olduğunu unutmayınız. 

     Bu konumuz da, doğal olmayan yani “Yapay Flajöle” tekniğini işleyeceğiz. Yapay flajöle, gitarda bastığınız perdenin 12 perde ilerisine sağ elinizin “i” parmağı ile dokunup “a” parmağının teli çekmesi ile elde edilir. Ortaya çıkan ses sol elin bastığı sesin bir oktav üstüdür. Elde edilen tını, gitarın ses aralıklarını genişlettiğinden ve renklerini zenginleştirdiğinden dolayı birçok gitarist-bestecinin ilgisini çekmiş ve gitar literatüründe birçok eser içinde etkin bir şekilde kullanılmıştır. 

              Örneğin, ikinci telin I. perdesi “do” sesidir. Sol elin 1 numaralı parmağı bu perdeye basmalı. Sağ elinizin “i” parmağı (1+12=13) XIII. perdeye doğal flajöle yapar gibi dokunup “a” parmağınız ile ikinci tel çekilmelidir. Elde ettiğiniz ses “do” sesinin bir oktav tizindeki flajöle sesidir. Ardından aynı işlemi “re” sesi için deneyiniz. Bunun için III. perdeye sol elinizle basarken sağ elin “i” parmağı ile (3+12=15) XV. perdeye dokunarak “a” ile teli çekiniz.

         Uygulamadan da anlaşılacağı gibi yapay flajöle, bastığınız sesin aynı telde 12 perde sonrasındaki oktav perdesine “i”nin dokunup “a”nın teli çekmesiyle elde edilmektedir. Boş tellerde daha önce sol el ile elde ettiğiniz doğal flajöleyi, sağ eliniz yardımıyla öğrendiğiniz teknikle XII. perdeden de elde edebilirsiniz. Böylece istenen flajöle sesleri, sol elinizin pozisyonunu kaybetmeden seslendirmeniz mümkün olacaktır.