SAĞ EL DESTEKSİZ ÇALMA (TİRANDO TEKNİĞİ)

 

A. DESTEKSİZ ÇALMA (TİRANDO TEKNİĞİ) 

Gitarda sıkça kullanılan “tirando” tekniği özellikle üst üste iki telde çalınan çift sesler, akor ve arpejlerin seslendirilmesinde kullanılır. Gitaristler tercihlerine bağlı olarak solo partilerde de bu tekniği tercih edebilirler. Bu çalma tekniğini -sağ elin doğası gereği- “i, m, a” parmakları ayrı, “p” parmağı ayrı şekilde uygular. i-m-a için; 

  Sağ el çalma pozisyonundayken, örneğin “i” parmağı, teli avuç içine doğru çektikten sonra üst tele değmeden yine avuç içine doğru kıvrılır. Diğer parmak (örneğin “m”) aynı işlemi ilgili tel ile uygularken “i” parmağı başlangıçtaki ilk konumuna getirilir. Böylece “i” yeniden çalmak için hazır hale gelir. “i” yeniden teli çekerken bu sefer “m” ilk konumuna geri döner. Böylece “m” parmağı da yeniden teli çalmaya hazır hale gelir. Bu işlemi mekanik hale getirmek için, değişik parmak formülleriyle (i-m, m-i, i-a, a-i, m-a, a-m gibi…) boş tellerde uzun çalışmalar yapmak gerekmektedir. Teknik uygulanırken arka arkaya aynı parmak kullanılmaz. Gitar çalarken üst üste aynı parmağın tercih edilmemesinin nedeni, parmakları ses üretme açısından daha verimli, kontrollü ve seri kullanmak içindir. Sol el ile ilgili alıştırmalara başlamadan önce, mutlaka sağ elin parmak hazırlama hareketini düşünmeden ve doğru uygulaması gerekmektedir. Aksi takdirde sol el devreye girdiğinde sağ elin parmakları rastgele hareket edecektir ve hatta üst üste aynı parmaklar yanlış açılarla telleri çekecektir. Bu da her parmağın farklı ton ve renkte ses üretmesine ve ilerde yanlış tekniğin yerleşmesine neden olacaktır.

Aşağıdaki alıştırmaları sırasıyla; i-m, m-i, i-a, a-i, m-a, a-m    parmak formülleriyle desteksiz (tirando) çalınız.

Parmaklarınızdan aynı ton ve renkte ses üretmeye çalışınız. Ürettiğiniz sesler parmak değişikliği fark edilmeyecek dereceye gelince bu teknikte ciddi bir başarı elde etmiş olursunuz.

 p için;

 “p” nin diğer parmaklara karşıt konumundan dolayı bu parmak teli yukarıdan aşağı doğru iter. Başparmak sağ el çalma pozisyonundayken istenen tele dayanır (tırnaksız; etli bölüm) ve boğumdan kırılmadan, parmağın ele bağlandığı eklemden hareket ettirilerek hafif dışa doğru bir açı ile alt tele değmeden teli iter . Parmak ilk konuma gelirken küçük bir dairesel hareket yapar ve teli yeniden çalmak üzere hazırlanmış olur. Bu hareket uygulanırken “i, m, a” parmaklarının “p” nin hareket alanında olmamalıdır. I. ünitede anlatılan çalma pozisyonunun doğru uygulanması bu bakımdan oldukça önemlidir. “p” konumunda başka bir parmak bulunmadığı için bu parmak art arda kullanılabilir.

uygulama: Aşağıdaki alıştırmaları “p” ile desteksiz (tirando) çalınız.

TEL GEÇİŞLİ ÇALIŞMALAR

 Aşağıda verilen Alıştırma 7 – Alıştırma 12 çalışmalarını “m – i” ile çalıştıktan sonra değişik parmak kombinasyonları ile çalışınız. Bir kombinasyonu iyice çalışıp mekanik hale getirmeden diğer parmak kombinasyonuna geçmeyiniz. Unutmayınız ki bir uygulama tam olarak yerleşmeden başka bir uygulamayı çalışmak karmaşıklığa yol açar ve ilk durumunuzdan daha kötü sonuçlar doğurarak sağ el mekaniğinin yanlış yerleşmesine neden olur. Sözü geçen alıştırmaları “m – i” den sonra “a – i” ve “a – m” kombinasyonları ile çalışabilirsiniz.

Çalışma sırasında tel geçişlerini tempoyu aksatmadan uygulamaya ve sağ elde aynı parmağı üst üste kullanmamaya dikkat ediniz.

Uyarı: Alıştırma 13, 14 ve 15 çalışmaları “p” için hazırlanmıştır. Bu çalışmaları uygularken “i , m, a” parmaklarınızı birinci telde toplayarak destek alabilirsiniz.

Alıştırma 16’da gitarda sıkça kullanılan “p – i” kombinasyonu çalıştırılmıştır. “p – i” dengesi iyice yerleştikten sonra “p – m” ve daha sonra “p – a” kombinasyonları çalıştırılabilir.